Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że szkoła ocenia. Klasówki, kartkówki, oceny z odpowiedzi czy prac domowych to dla nas norma. Ale czy faktycznie tak musi być? Czy ocena cyfrowa od 1 do 6 jest najlepszym rozwiązaniem? Czy istnieją alternatywne formy? Odpowiadamy!
Szkoła bez ocen – co mówią przepisy?
Okazuje się, że prawo oświatowe nie nakazuje wystawiania ocen cyfrowych w trakcie roku szkolnego. Ustawa o systemie oświaty w artykule 44b “Ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia”, wyraźnie mówi, że system oceniania reguluje szkoła w ramach oceniania wewnątrzszkolnego, a obowiązkowe oceny cyfrowe wystawia się tylko na koniec roku szkolnego. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby postępy w nauce ucznia przedstawiać inaczej.
Brak ocen w szkole – co w zamian?
Wyobraźmy sobie taką sytuację: nauczyciel rozdaje dzieciom sprawdzone wypracowania z języka polskiego. Jaś dostał 4 a Małgosia 5. Jaka jest różnica pomiędzy postępem w nauce Jasia i Małgosi? Czy ta informacja mówi cokolwiek o tym jak sobie radzą z ortografią, z gramatyką, jaki jest ich zasób słownictwa, albo czy dobrze zrozumieli temat wypracowania? Ten przykład pokazuje, że ocena cyfrowa tak naprawdę nie mówi niczego.
Najlepszą alternatywą do ocen cyfrowych jest opisowa informacja zwrotna. Nauczyciel sprawdzając wypracowanie ucznia powinien wypunktować zarówno najbardziej pozytywne aspekty jego pracy, jak również wskazać te obszary, które wymagają poprawy. Owszem, to rozwiązanie wymaga większej uwagi i zaangażowania ze strony nauczyciela. Ale o to w tym wszystkim chodzi. Chcemy, aby nasi uczniowie zdobywali wiedzę i kwalifikacje a nie kolekcjonowali “piątki” lub tracili motywację przez otrzymanie niższych stopni.
Ocenianie kształtujące, czyli informacja zwrotna
Odejście od oceny cyfrowej na rzecz opisowej informacji zwrotnej wpisuje się w model oceniania kształtującego. Koncepcja ta rekomendowana jest m.in. przez Komitet Psychologii Polskiej Akademii Nauk: “Ocena według stopni, szczególnie gdy jest jedyną albo najczęstszą formą oceniania, nie niesie ze sobą prorozwojowej informacji zwrotnej dla dziecka, w głównej mierze służy porównywaniu dzieci ze sobą.” Dlatego jeśli chcemy, aby dziecko sukcesywnie się rozwijało i zdobywało wiedzę, nie możemy zostawić je z oceną cyfrową.
Obowiązkiem nauczyciela jest przekazywanie informacji zwrotnej o jego postępach w nauce, ale forma tej informacji ma kluczowe znaczenie. Uczeń, który otrzyma 5 cieszy się z oceny, ale nie dostaje nic więcej. Wróćmy jeszcze raz do Jasia i Małgosi. Jeśli Jaś dostanie informację, że używa zaawansowanego słownictwa, jego ortografia jest doskonała, ale warto popracować nad zasadami interpunkcji, to taka ocena niesie ze sobą o wiele większą wartość niż ocena 4. Z kolei Małgosia otrzymując 5 nie będzie świadoma w jakim kierunku może się dalej rozwijać, bo sama cyfra nie odzwierciedla jej postępu i nie wyznacza dalszych celów.
Pozytywne aspekty stosowania informacji zwrotnej
Świadomość naszych silnych i słabszych stron to umiejętność, która pomaga nam – dorosłym – w codziennym życiu. Kształtowanie tej świadomości na wczesnym etapie rozwoju dziecka może przyczynić się do rozwoju jego pasji i zainteresowań, chęci neutralizowania swoich braków, pozytywnie wpłynąć na motywację i pracę nad sobą. Aby uzyskać taką świadomość, potrzebujemy informacji i wsparcia ze strony naszych mentorów. Dlatego właśnie nowoczesna edukacja odrzuca tradycyjne oceny na rzecz tego, co ważne dla pokolenia przyszłości.
Zapraszamy do Szkoły Sonus – Szkoły bez ocen cyfrowych! 🙂
