Edukacja muzyczna w Polsce realizowana jest przez szkoły publiczne (państwowe) i niepubliczne (prywatne), przy czym również placówki prywatne mogą mieć uprawnienia szkoły publicznej. Nauka w szkole prywatnej wiąże się z ponoszeniem kosztów wpisowego i czesnego, z kolei w szkole państwowej dziecko może uczyć się za darmo. Pozostaje jednak pytanie, czy państwowa szkoła muzyczna zapewnia uczniowi tak samo komfortowe warunki do nauki jak placówka prywatna?
Szkoły muzyczne vs szkoły muzyczne ogólnokształcące
Oba rodzaje szkół (państwowe i prywatne) mogą realizować tylko nauczanie muzyczne lub ogólnokształcące i muzyczne. W szkołach pierwszego typu uczeń ma do czynienia tylko z przedmiotami stricte muzycznymi, natomiast obowiązek szkolny realizuje w innej placówce (szkole podstawowej, a następnie w szkole średniej). Natomiast ogólnokształcąca szkoła muzyczna zapewnia zarówno wykształcenie muzyczne, jak i ogólne. Oznacza to, że uczeń uczęszcza tylko do jednej placówki, a w planie lekcji przedmioty ogólne (np. matematyka, język polski) przeplatają się z przedmiotami muzycznymi (np. instrument główny, podstawy rytmiki). Co ważne, niepubliczne ogólnokształcące szkoły muzyczne zyskują uprawnienia szkoły publicznej z pierwszym dniem rozpoczęcia działalności (art. 176 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe), czyli mają prawo do wydawania świadectw i dyplomów państwowych, będących dokumentami urzędowymi.
Państwowa szkoła muzyczna – najważniejsze wady
Nawet w państwowych szkołach muzycznych rodzice muszą ponosić pewne koszty związane chociażby z wypożyczeniem lub zakupem instrumentu, zakupem wyprawki szkolnej czy wycieczkami klasowymi. Jednak w dużej mierze darmowa nauka cieszy się sporym zainteresowaniem, przez co kandydatów jest więcej niż wolnych miejsc (w niektórych szkołach na jedno miejsce przypada kilkunastu chętnych). Państwowa szkoła muzyczna może również znajdować się daleko od miejsca zamieszkania (szkół publicznych jest mniej niż prywatnych), więc dziecko może tracić wiele czasu na dojazdy. Placówki publiczne często zmagają się z problemem przepełnionych klas i przestarzałej infrastruktury. Uczniowie szkół muzycznych rezygnują z nauki także ze względu na brak możliwości uczestniczenia w innych zajęciach pozalekcyjnych oraz „sztywne” zasady panujące w takich placówkach.
Wady państwowych szkół muzycznych:
- trudności z dostaniem się do pierwszej klasy,
- mało kameralne warunki do nauki,
- często przestarzałe budynki i wyposażenie,
- podstawowa oferta edukacja,
- konserwatywne zasady.
Zalety państwowych szkół muzycznych
W państwowej szkole muzycznej nauka jest darmowa. Rodzice nie płacą za zapisanie dziecka do placówki ani nie muszą uiszczać comiesięcznego czesnego, aby pociecha mogła kontynuować naukę. Ponadto państwowa szkoła muzyczna podlega pod Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, co dla wielu rodziców jest wyznacznikiem wysokiej jakości kształcenia i dużych wymagań względem uczniów. Dziecko uczęszczające do takiej szkoły realizuje ramowy plan nauczania, a także otrzymuje państwowe dyplomy, świadectwa czy certyfikaty. Dzięki temu przeniesienie dziecka do innej szkoły publicznej czy kontynuowanie nauki w państwowej szkole muzycznej II stopnia nie stanowi żadnego problemu.
Zalety państwowej szkoły muzycznej to:
- bezpłatna nauka (tzn. bez opłaty wpisowej i czesnego),
- realizowanie ministerialnego programu nauczania,
- państwowe dyplomy i świadectwa.
Prywatna szkoła muzyczna – wady
Nauka w niepublicznych szkołach muzycznych z reguły jest odpłatna i wymaga uiszczenia jednorazowej opłaty wpisowej oraz opłacania comiesięcznego czesnego. Ponadto prywatna placówka (inaczej niż państwowa szkoła muzyczna), która nie ma uprawnień szkoły publicznej, nie musi stosować się do ministerialnych wymogów nauczania. Uczniowie prywatnych szkół muzycznych mogą zatem otrzymywać inne świadectwa niż uczniowie ze szkół państwowych. Choć teoretycznie do prywatnej szkoły muzycznej można dostać się łatwiej niż do szkoły państwowej, to należy mieć na uwadze, że tego typu placówki często są niewielkie i dbają o niską liczebność oddziałów klasowych. W efekcie wolne miejsca w pierwszych klasach są ograniczone i szybko się wyczerpują.
Wady prywatnej szkoły muzycznej to głównie:
- odpłatna nauka (opłata wpisowa + czesne),
- brak świadectwa państwowego (w przypadku szkoły bez uprawnień szkoły publicznej),
- niewielka liczba wolnych miejsc w pierwszych klasach.
Najważniejsze zalety prywatnej szkoły muzycznej
Prywatna szkoła muzyczna z uprawnieniami szkoły publicznej realizuje taką samą podstawę programową i ramowy plan nauczania jak państwowa szkoła muzyczna. Ponadto uczniowie są klasyfikowani w taki sam sposób i otrzymują państwowe świadectwa. Co więcej, niepubliczne szkoły muzyczne realizujące kształcenie ogólne zapewniają wszechstronną ofertę edukacyjną. W tego typu placówkach wprowadza się więcej lekcji języka obcego (w tym zajęcia z native speakerem), a także zajęcia dodatkowe, które pomagają w rozwijaniu dziecięcych pasji i zainteresowań.
Prywatne szkoły muzyczne często zapewniają nowoczesne wyposażenie, a także kameralne warunki do nauki (pojedyncze oddziały klasowe z niewielką liczbą uczniów). Placówka może również wprowadzać własne, bardziej liberalne zasady (np. brak dzwonków lekcyjnych, brak ocen cyfrowych), a także stosować nowoczesne metody nauczania, które kładą nacisk na rozwijanie kompetencji niezbędnych w dorosłym życiu (takich jak np. samodzielność, umiejętność pracy zespołowej).
Główne zalety szkół prywatnych to przede wszystkim:
- placówka może mieć takie same uprawnienia jak szkoła państwowa,
- ciekawe zajęcia dodatkowe w ramach czesnego,
- spokojne warunki do nauki (małe klasy),
- nowoczesne podejście do nauczania,
- liberalne, przyjazne dla uczniów zasady.
Czy państwowa szkoła muzyczna ma wyższy poziom niż prywatna?
Rodzice utożsamiają uprawienia szkół publicznych z wysokim poziomem nauczania (państwowe dyplomy, ministerialna podstawa programowa), jednak warto pamiętać, że szkoła prywatna może mieć takie same uprawnienia jak państwowa szkoła muzyczna. Co więcej, w placówkach prywatnych mogą pracować ci sami nauczyciele, którzy uczą w szkołach państwowych. Wymagania wobec uczniów mogą być zatem takie same. O wysokim poziomie prywatnych szkół muzycznych świadczy również to, że absolwenci takich placówek często dostają się do najlepszych szkół muzycznych II stopnia. Ponadto w szkołach prywatnych dzieci mają możliwość uczestniczenia w zajęciach dodatkowych, dzięki którym zyskują nowe umiejętności i poszerzają swoje horyzonty.
Państwowa szkoła muzyczna czy prywatna – podsumowanie
Jeżeli w domowym budżecie nie można wygospodarować dodatkowych środków na opłacenie czesnego w prywatnej szkole, wówczas najlepszym rozwiązaniem jest państwowa szkoła muzyczna. Niemniej w ramach czesnego niepubliczne szkoły muzyczne zapewniają rozbudowaną ofertę edukacyjną, dzięki czemu rodzice nie muszą płacić za zajęcia dodatkowe.
Przykładowo szkoła podstawowa SONUS oferuje więcej lekcji języka obcego, zajęcia z native speakerem, a także sportowe zajęcia pozalekcyjne: basen, taniec, sztuki walki. Ponadto Niepubliczna Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I stopnia SONUS w Radomiu ma takie same uprawnienia jak publiczne szkoły muzyczne. W rezultacie uczniowie realizują ministerialną podstawę programową oraz otrzymują państwowe świadectwa. Jednocześnie zyskują przyjazne środowisko do nauki, ponieważ szkoła SONUS tworzy niewielkie oddziały klasowe, a do tego nie stosuje dzwonków lekcyjnych ani ocen cyfrowych.
