Uwertura to instrumentalny wstęp do opery, baletu, oratorium lub innego większego dzieła muzycznego, który ma za zadanie wprowadzić słuchaczy w nastrój utworu oraz zaprezentować niektóre z jego głównych tematów muzycznych.
Tradycyjnie uwertura była oddzielnym utworem, który poprzedzał główne dzieło, ale w miarę rozwoju muzyki klasycznej jej rola i forma ewoluowały. W operze uwertura często zawiera fragmenty melodii, które pojawią się później w przedstawieniu, działając jak muzyczna zapowiedź. Kompozytorzy tacy jak Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven czy Richard Wagner stworzyli słynne uwertury, które same w sobie stały się popularnymi utworami koncertowymi.
Uwertura może być również formą autonomiczną, niezwiązaną z żadnym większym dziełem, na przykład uwertury koncertowe. W XIX wieku uwertura zaczęła przybierać bardziej dramatyczne formy, z większym naciskiem na ekspresję i rozwój tematyczny, co można zauważyć w pracach takich kompozytorów jak Hector Berlioz czy Johannes Brahms.
Współczesne uwertury często służą jako dynamiczne i ekscytujące wprowadzenie do koncertów symfonicznych. W repertuarze operowym uwertura stanowi nieodłączny element przedstawienia, przygotowując publiczność na nadchodzące dramatyczne i muzyczne wydarzenia.
