Instrumenty dęte

Instrumenty dęte to grupa instrumentów muzycznych, w których źródłem dźwięku jest drgający wewnątrz instrumentu słup powietrza. W każdym instrumencie dętym wysokość dźwięku zależy od długości rury, jaka tworzy dany instrument. Im dłuższa rura, tym niższy dźwięk możemy osiągnąć. Wyższe dźwięki uzyskuje się poprzez skracanie wysokości słupa powietrza, w zależności od instrumentu, na różne sposoby.

Barwa dźwięku z kolei zależy od materiału, z jakiego wykonany jest instrument, jego konstrukcji, rodzaju wibratora. Wybór dźwięku odbywa się poprzez zamykanie i otwieranie otworów wzdłuż rury, przełączanie odcinków rur za pomocą wentyli lub regulowanie wysokości rury za pomocą suwaka.

Instrumenty dęte dzielą się na trzy grupy:

  • instrumenty dęte drewniane;
  • instrumenty dęte blaszane;
  • instrumenty dęte klawiszowe.

Instrumenty dęte drewniane

Instrumenty dęte drewniane to instrumenty, w których wibratorem jest stroik wykonany z drewna lub też krawędź, o którą rozpraszany jest strumień powietrza. Nie ma tutaj znaczenia materiał, z którego wykonany jest cały instrument, bowiem może to być metal, drewno lub też tworzywo sztuczne. Źródłem dźwięku w tych instrumentach jest wibrujący strumień powietrza. Wysokość dźwięku regulowana jest poprzez zakrywanie otworów w instrumencie.

Do tej grupy instrumentów należą między innymi:

  • flet prosty,
  • flet poprzeczny,
  • flet piccolo,
  • klarnet,
  • obój,
  • fagot,
  • saksofon,
  • dudy.

Instrumenty dęte drewniane można podzielić na trzy podstawowe grupy. Wyznacznikiem tego podziału jest konstrukcja ustnika lub stroika:

  • instrumenty z jednym stroikiem (tzw. jednostroikowe) – posiadają pojedynczy, oczywiście drewniany stroik, który powoduje wibrację przepływającego powietrza przez szparę między nim a ustnikiem. Przykładem instrumentu jednostroikowego jest klarnet i saksofon.
  • instrumenty z dwoma stroikami (tzw. dwustroikowe) – w tym przypadku stroik znajduje się tuż przy nasadzie rurki tworzącej ustnik. Stroik zbudowany jest z dwóch drewnianych płatków, które powodują wibrację powietrza przepływającego między nimi. Przykładem instrumentu dwustroikowego jest fagot, obój czy rożek angielski.
  • instrument z ostrą krawędzią (tzw. wargą) – tutaj stroik jest delikatnie wgłębiony i nie widać go na pierwszy rzut oka. W tej grupie instrumentów znajdziemy flet prosty i flet poprzeczny.

Instrumenty dęte blaszane

Instrumenty dęte blaszane to instrumenty, których ustnik (w większości przypadków również cały instrument), wykonany jest z metalu. Ustnik w tym przypadku ma kształt kielicha o stożkowym przekroju. Charakterystyczną cechą dla instrumentów dętych blaszanych jest brak stroika. Jego rolę przejmują usta osoby grającej podczas przyciskania ich do ustnika.

Do tej grupy instrumentów należą między innymi:

  • trąbka,
  • róg (waltornia),
  • puzon,
  • tuba,
  • saksofon,
  • kornet.

Instrumenty dęte klawiszowe

Instrumenty dęte klawiszowe to instrumenty, w których powietrze toczone jest za pomocą miecha lub innego urządzenia sprężającego. Dopływem powietrza do poszczególnych elementów instrumentu steruje się za pomocą klawiatury i mechanizmu rejestrowego.

Do tej grupy instrumentów należą między innymi:

  • organy,
  • akordeon,
  • harmonijka klawiszowa,
  • harmonijka ustna.