Gama to uporządkowany zestaw dźwięków, które tworzą skalę muzyczną. Gama zawiera określoną liczbę stopni i interwałów między nimi. To ona organizuje materiał dźwiękowy i nadaje utworom charakter. Znajomość gam pozwala na tworzenie melodii, budowanie akordów. Każda z gam ma inne brzmienie i wywołuje różne nastroje i emocje.
Gama tworzy logiczną strukturę i organizuje materiał dźwiękowy, określa brzmienie i charakter danego utworu, umożliwia budowanie poprawnych harmonicznie melodii i akordów, stanowi podstawę improwizacji i solówek, a także porządkuje nuty na pięciolinii, gryfie czy klawiaturze.
Wyróżniamy następujące rodzaje gam:
- gama durowa (major) – ma radosny, optymistyczny charakter, zbudowana jest z dużych i małych tercji, ma większą liczbę półtonów;
- gama molowa (minor) – brzmi smutno, melancholijnie, zbudowana jest z małych i dużych tercji, ma mniej półtonów;
- gama pentatoniczna (5 dźwięków) – wykorzystywana w muzyce ludowej, etnicznej.
Gama nie tylko wprowadza ogólny nastrój, ale też kształtuje konkretne melodie i akordy. I tak akordy zbudowane na stopniach gamy durowej brzmią stabilnie, akordy molowe – niespokojnie. Wybierając gamę, to kompozytor decyduje o tym, jakie dźwięki będzie mógł wykorzystać w danym utworze. Zmiana gamy w trakcie utworu pozwala uzyskać kontrast i zmienić nastrojowość.
Aby zbudować gamę, należy wybrać tonikę, rodzaj gamy i rozłożyć kolejne stopnie zgodnie z typowymi dla niej interwałami. Granie gam stanowi fundament improwizacji i solówek, gwarantując poprawność harmoniczną. Eksperymentowanie z gamami pozwala osiągnąć niebanalne, oryginalne brzmienia.
